İHA ve SİHA: Gökyüzünün Gözetmenleri ve Koruyucuları

İnsansız Hava Aracı (İHA), insansız olarak uçabilen ve genellikle keşif, gözetleme, izleme ve haritalama gibi görevler için kullanılan bir hava aracı iken Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA), İHA'lardan farklı olarak silah taşıma yeteneğine sahip olan ve genellikle doğrudan saldırı ve hava savunma operasyonlarında kullanılan bir hava aracı türüdür. Bu iki araç türünün temel amaçlarını anladıktan sonra şimdi de farklı kategorilerde bunları inceleyip örnekler vererek devam edelim.

• İHA
  Genellikle keşif ve gözetleme amaçlı kullanılan İHA'lar hafif ve manevra kabiliyeti yüksek tasarımlara sahiptir. Dünya genelinde sınıflandırılması için çeşitli kurumlar çalışmalar yürütmekte ve ölçütler önermektedir. Avrupa İHA Birliği (EUROUVS) yakıt tipi, motor, kanat, uçuş süresi ve kontrol mesafesi gibi parametreler önermiştir. İHA'ların alan ayırt edilmeden sınıflandırılması boyut, taktiksel, stratejik ve göreve özel olmak üzere dört kategoride yapılmaktadır.Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SGHM) tarafından yapılan sınıflandırmada ise azami kalkış ağırlıkları referans alınarak İHA0, İHA1, İHA2 ve İHA3 olmak üzere 4 kategoride incelenmektedir.
  
  GÖREVLER VE KULLANIM ALANLARI
  

  Doğal afetlerin ardından zarar tespiti yapmak, sınır güvenliğinin kontrolü, tarım alanlarının izlenmesi ve haritalama gibi görevler İHA'ların günümüzde gelecekte önem arz edeceği alanlar olan sıralanmaktadır.

• SİHA
  İHA'ların barış zamanlarında kullanılmasının ve silah taşımama özelliğinin yanında SİHA'lar aktif askeri görevlerde yer alır. Yarı veya tam otonom olarak görevlerini yerine getiren SİHA'lar üretim amaçlarına göre doğrudan saldırı görevleri için ve keşif görevleri için üretilen iki farklı grupta incelenebilir.
  
  GÖREVLER VE KULLANIM ALANLARI
  

  Aktif askeri operasyonlarda hedef belirleme, keşif , gözetleme ve doğrudan saldırı gibi kritik görevlerde kullanılan SİHA'lar günümüzde neredeyse her ülkenin filolarında bulunmaktadır.

MALİYET

Üretim,işletme ve satın alma maliyetleri ve özel gereksinimler düşünüldüğünde SİHA'ların daha karmaşık yapısı ve silah taşıma kapasitesi nedeniyle İHA'larla karşılaştırıldığında daha maliyetli olduğu sonucuna varılır. Bu genel bir yargı olup her iki aracın kendi grubunda amaçlarına göre tasarlanmış modellerinin fiyatı değişmekte olup aynı zamanda belirli amaçlar için üretilmiş İHA'lar bazI SİHA'lardan daha maliyetli olabiliyor. 2019 yılında Army Technology sitesi tarafından yapılan en önemli 10 İHA listesi şu şekildedir :

• Predator C Avenger
  ABD ordusu için General Atomics Aeronautical Systems, Inc. (GA-ASI) tarafından geliştirilen araç, kanatlarında ileri teknolojiye sahip sensörler bulundururken iç cephaneliğinde çeşitli askeri mühimmatlar bulundurabilmektedir.


• MQ-9B SkyGuardian
  General Atomics Aeronautical Systems, Inc. (GA-ASI) tarafından, İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri'nde kullanılmaktadır.


• Heron TP
  İsrail Havacılık Endüstrisi tarafından, İsrail ordusunda kullanılmaktadır.


• TAI Anka
  Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ) tarafından yapılmıştır, Türk Hava Kuvvetleri'nde kullanılmaktadır.


• Predator B (MQ-9 Reaper)
  General Atomics Aeronautical Systems, Inc. (GA-ASI) tarafından, ABD, Fransa, İspanya, İngiltere hava kuvvetleri ve NASA'da kullanılmaktadır.


• CH-5
  Çin Havacılık Sanayii Kurumu tarafından yapılmıştır.


• Yabhon United 40
  ADCOM ve Birleşik Arap Emirlikleri tarafından yapılmıştır, Cezayir ordusunda kullanılmaktadır.


• MQ-1C Gray Eagle
  General Atomics Aeronautical Systems, Inc. (GA-ASI) tarafından yapılmıştır, Amerikan ordusunda kullanılmaktadır.


• CAIG Wing Loong II
  Çin Havacılık Sanayii Kurumu tarafından yapılmıştır. Çin Halk Kurtuluş Ordusu Hava Kuvvetleri'nde kullanılmaktadır.


• MQ-5B Hunter
  Northrop Grumman tarafından tasarlanmıştır, ABD ordusunda kullanılmaktadır.

FARKLAR VE ÖZET

İHA'lar genellikle barış zamanında veri toplama, keşif, gözlem gibi amaçlarla kullanılırken, SİHA'lar silah taşıma özellikleri nedeniyle doğrudan askeri operasyonlarda ve hava savunmalarında kullanılırlar. Her iki araç da otonom olarak kontrol edilebilmenin yanında otomatik pilot sistemleri bulunan modeller de bulunmaktadır. Menzillerine göre sınıflandırılan İHA'ların yanında, SİHA'lar faaliyet gösterdikleri operasyonlara ve taşıdıkları silah çeşitlerine göre sınıflandırılır.

Günümüzde ve gelecekte insan hayatına yerleşmeye başlayan İHA'ların, tarım alanında sağlayacağı verimlilik ile önemli bir noktada bulunacağı öngörülmektedir. SİHA filolarının ise mevcut durumda kullanılan savaş uçaklarına destek olacağı ve bu noktada mali yükü azaltacağı düşünülmektedir.

Bu yazımızda havacılık alanında önemli araçlardan olan İHA ve SİHA'ların tanımından , görevlerinden,çeşitli başlıklarda sınıflandırılmasından bahsettik. Okuduğunuz için teşekkür ederiz